Cá nhà táng, loài cá có kích thước lớn thứ 2 ở đại dương. Chúng sinh hoạt ở các vùng biển sâu và cách rất xa con người. Vì vậy để tiếp cận và tìm hiểu chúng là điều rất khó, tuy vậy, mới đây các nhà đại dương học vô tình phát hiện được một cá thể cá nhà táng màu trắng khá hiếm gặp. Cá màu trắng khác hoàn toàn với với bạch tạng khiến nó trở thành màu trắng. Đây là một loại biến đỏi gene trên cá rất hiếm. Ở các giống loài khác cũng có thể bắt gặp các cá thể có màu khác lạ như bạch tuột hồng, cá heo hồng… Tuy nhiên những trường hợp này chỉ hi hữu mới được bắt gặp mà thôi.
Những thông tin thú vị về cá nhà táng
Cá nhà táng (Physeter macrocephalus, tiếng Anh: sperm whale), là một loài động vật có vú sống trong môi trường nước ở biển, thuộc bộ Cá voi, phân bộ Cá voi có răng và là thành viên duy nhất của chi cùng tên. Cá nhà táng đã từng có tên khoa học là Physeter catodon. Nó là một trong ba loài còn tồn tại của siêu họ Cá nhà táng cùng với cá nhà táng nhỏ (Kogia breviceps) và cá nhà táng lùn (Kogia sima).
Một con cá nhà táng đực trưởng thành có thể dài tới 20,5 mét (67 ft). Nó là loài động vật có răng lớn nhất trên thế giới. Đối với những con đực, đầu có thể dài đến bằng 1/3 tổng chiều dài thân mình – nói đến đầu thì cá nhà táng là loài động vật có bộ não lớn nhất trên thế giới. Nó phân bổ toàn thế giới trên khắp các đại dương. Cá nhà táng chủ yếu ăn mực – thậm chí các loài mực khổng lồ và mực Nam Cực khổng lồ cũng là nạn nhân của nó – nhưng đôi khi chúng cũng đánh chén các loài cá.
Chúng là loài động vật có vú lặn sâu thứ nhì thế giới, sau cá voi mõm khoằm Cuvier. Và âm thanh lách cách của cá nhà táng cũng là loại âm thanh lớn nhất được tạo ra bởi các loài động vật. Âm thanh này được dùng để định vị vật cản, mục tiêu cũng như trong các mục đích khác.
Bắt gặp cá nhà táng màu trắng khi đi trên biển
Con cá nhà táng nhiều khả năng mắc chứng bạch tạng bơi gần mặt nước cách không xa một chiếc tàu chở dầu.
Các thủy thủ trên tàu chở dầu Hà Lan Coral EnergICE bắt gặp cá nhà táng toàn thân trắng tinh hôm 29/11 ngoài khơi Jamaica. Thuyền trưởng Leo van Toly ghi hình khoảnh khắc cá bơi gần mặt nước. Ông gửi video cho Annemarie van den Berg, giám đốc tổ chức bảo tồn cá voi SOS Dolfijn ở Hà Lan. Sau khi xác nhận với các chuyên gia đó là cá nhà táng, tổ chức SOS Dolfijn chia sẻ video trên mạng xã hội Facebook.
Màu trắng của cá nhà táng có thể là kết quả của chứng bạch tạng hoặc bạch thể. Cả hai hội chứng đều tác động tới khả năng sản sinh sắc tố melanin của cá voi, loài vật thường có cơ thể màu xám. “Chúng tôi không biết các nhà táng màu trắng hiếm tới mức nào”, Shane Gero, chuyên gia về cá nhà táng ở Đại học Dalhousie University tại Canada, nhà sáng lập dự án cá nhà táng Dominica. “Nhưng thỉnh thoảng chúng vẫn xuất hiện”.
Do đại dương quá rộng lớn; giới nghiên cứu không biết chắc có bao nhiêu con cá nhà táng màu trắng tồn tại. Cá nhà táng (Physeter macrocephalus) sống rất ẩn dật; và khó nghiên cứu do chúng có khả năng lặn sâu trong thời gian dài. “Cá voi rất dễ lẩn trốn thậm chí khi chúng dài như xe buýt chở học sinh. Vì vậy, ngay cả khi có nhiều cá nhà táng màu trắng, chúng tôi cũng không trông thấy chúng thường xuyên”, Gero nói.
Lần đầu người ta phát hiện cá nhà táng màu trắng là vào năm 2015
Lần bắt gặp cá nhà táng màu trắng gần đây nhất là năm 2015 ngoài khơi đảo Sardinia của Italy. Tuy nhiên, chúng cũng được trông thấy ở Dominica (biển Caribe); và Azores (Đại Tây Dương) trong những năm gần đây. Có thể con cá xuất hiện ở Jamaica cũng là cá thể từng xuất hiện ở Dominica.
Giới nghiên cứu cũng ghi nhận cá voi trắng thuộc nhiều loài khác. Một con cá voi lưng gù bạch tạng tên Migaloo thường xuyên bơi ở vùng biển Australia từ năm 1991, theo Hiệp hội cá voi Thái Bình Dương.
Bạch tạng là hội chứng di truyền khiến động vật không thể tạo ra melanin; sắc tố tạo ra màu da và lông, khiến cá thể mắc bệnh hoàn toàn không có màu sắc. Chứng bạch thể tác động tới quá trình sản sinh melanin ở tế bào sắc tố; gây mất màu một phần hoặc toàn bộ. Do đó, cá voi mắc chứng bạch thể có thể trắng hoàn toàn hoặc có những mảng trắng.
Bạch tạng và bạch thể là hoàn toàn khác nhau nhé
Dù có sự khác biệt về màu sắc giữa chứng bạch tạng và bạch thể; không có cách nào để phân biệt hai hội chứng trừ khi phân tích di truyền, theo Gero. Một số nhà nghiên cứu cho rằng màu mắt có thể giúp phân biệt bởi phần lớn cá voi bạch tạng có mắt màu đỏ. “Con cá voi ở Jamaica rất trắng và tôi đoán nó là cá voi bạch tạng. Nhưng đó chỉ là suy đoán của tôi”, Gero chia sẻ.
Nạn đánh bắt cá voi không còn là mối đe dọa lớn đối với cá nhà táng; nhưng con người vẫn mang tới nhiều mối đe dọa cho cá voi như va chạm với tàu thủy; ô nhiễm tiếng ồn, tràn dầu, ô nhiễm nhựa và mắc lưới. Hiện nay, cá nhà táng nằm trong danh mục có thể tổn thương hoặc tuyệt chủng; nhưng giới nghiên cứu chưa biết chính xác số lượng của chúng do thiếu dữ liệu.
